Türkiye’de Mutlaka Görülmesi Gereken 18 Antik Kent

Antik kent denince sanırım herkesin aklına Efes gelir. Görenler hayran kalır, henüz görmemiş olanların ise aklına Facebook’ta arkadaşının tiyatroda çekilmiş resmi gelir.

Halbuki Türkiye’de Kültür Bakanlığının taşınmaz kültür varlığı olarak belirlediği 77 adet antik kent vardır. Listeye dahil olmayanlarla birlikte sayı 100 civarında.

Antik yunan kenti olanların hemen hepsinde tiyatro olması ortak özellikleri. Gider görürseniz yerdeki küçük bir taşın bile sizi nasıl tarihin içine çektiğini göreceksiniz.

1. Efes

Efes — Herkesin bildiği Efes’ten başlayalım. İzmir İli Selçuk İlçesi sınırları içindeki antik Efes kenti’nin ilk kuruluşu M.Ö. 6000 yıllarına dayanmaktadır. Hellenistik ve Roma çağlarında en görkemli dönemlerini yaşayan Efes, Asya eyaletinin başkenti ve en büyük liman kenti olarak 200.000 kişilik nüfusa sahipti. Dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı Efes antik kentinin içerisinde bulunmaktaydı.

2. Aizonia

Aizonia — Kütahya şehir merkezine 57 km. uzaklıkta Çavdarhisar İlçesi’ndedir. En parlak dönemini ikinci ve üçüncü yüzyılda yaşayan kent, Bizans Döneminde piskoposluk merkezi olmuştur. Kentte Zeus adına inşa edilen Anadolu’nun en iyi korunmuş tapınağı yer alır. Ayrıca büyük bir tiyatro ile buna bitişik stadyum, biri mozaikli olmak üzere iki hamam ve gymnasium, Kocaçay üzerinde iki adedi halen kullanılır durumda olan beş köprü ile antik baraj, borsa binası, sütunlu caddeler, nekropol alanları ve Meter Steune’nin kutsal mağarası bulunmaktadır.

3. Pergamon

Pergamon — Pergamon, günümüzde İzmir iline bağlı Bergama ilçesinin merkezinin yerinde kurulu antik kentin adıdır. Pergamon kentinin kuzeybatısı ile Bergama Çayı arasında Roma dönemi yerleşmesi bulunur. Burada 50 bin kişilik amfitiyatro ile 30 bin kişilik tiyatro vardı. Günümüzde Viran Kapı denilen kalıntılar tiyatronun ayakta kalan kemeridir. Kentin kalıntılarını, 1870’lerde Batı Anadolu’da demiryolu döşenmesinde çalışan Alman mühendis Carl Humann buldu.

4. Magnesia

Magnesia — Magnesia ad Meandrum, Aydın İli, Germencik İlçesi Ortaklar Bucağına bağlı Tekin Köy sınırları içinde Ortaklar-Söke karayolu üzerinde yer almaktadır. Magnesia’da bulunan eserler Paris, Berlin ve İstanbul müzelerinde sergilenmektedir.

5. Priene

Priene — Priene, Aydın ili Güllübahçe beldesi yakınındadır. Kuruluşunun M.Ö. 2. bin yılına kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Priene eski şehir plânlamacılığının en güzel örneğidir. Şehir, Miletli mimar Hippodamus tarafından geliştirilen “grid sistemi” ile inşa edilmiştir.

6. Milet

Milet — Milet, Aydın ili, Söke ilçesi sınırları içerisinde Söke’ye 30 km. uzaklıkta ve Akköy yakınlarındadır. Milet kuruluşunda bir liman kenti olmakla beraber, Büyük Menderes nehrinin getirdiği alüvyonlarla liman doldurulduğu için bugün denizden içeride bulunmaktadır. Kentte bulunan yapılar arasında 15.000 kişilik kapasitesi olan ve son yıllarda onarılmaya başlanan Roma çağı yapısı Tiyatro, M.S. 1. yüzyılda inşa edilmiş Roma Hamamları, ana dini merkez olan Delphinion, Kuzey Agora, M.S. 1. yüzyıla ait Ionik Stoa, Capito hamamları, Gymnasium, 2. yüzyılda inşa edilen Bouleterion, 164×196 m. boyutlarındaki Güney Agora, M.S. 2. yüzyılda yapılan Faustina Hamamı önem kazanır.

7. Zeugma

Zeugma — Zeugma, MÖ 300 civarında Büyük İskender’in generallerinden Selevkos I Nikator tarafından kurulmuş bir antik şehirdir. Bugün, Gaziantep ilinin Nizip ilçesine 10 km uzaklıktaki Belkıs köyü eteklerindedir. Çingene Kızı mozaiği ile ün yapmıştır ve kentte çok sayıda mozaik vardır.

Yapılan kazı çalışmalarında A, B ve C olarak üç bölümde incelenen şehrin villaları ve çarşılarının bulunduğu A ve B bölümleri bugün Birecik Hidroelektrik Baraj gölü altında bulunmaktadır. Henüz kazı yapılmamış C bölümünde ileride bir açık hava müzesi oluşturulması planlanmaktadır. Antik şehir, Roma döneminden kalan mozaikleri ile dünyaca ünlüdür. Zeugma Mozaik Müzesi görülmeye değer bir müzedir.

8. Myra

Myra — Antalya’nın Kale (Demre) ilçesinde bulunan Kaş – Finike arasındaki çarpıcı kaya mezarlarıyla ünlü Myra Noel Baba’nın yani Aziz Nicholaos’un doğduğu yerdir. Myra’nın görkemli tiyatrosu oldukça sağlam olarak günümüze kadar gelebilmiştir. Arkasındaki dik dağın yamacında kurulan tiyatronun caveası büyük ölçüde kayalara oyulmuştur. Tiyatro daha sonraları arena olarak da kullanılmıştır. Kaya mezarlarıyla ünlü Myra’da mezarlar hemen tiyatronun üzerinde ve doğu taraftaki nehir nekropolü denilen yerde olmak üzere iki yerde toplanmıştır.

9. Afrodisias

Afrodisias — Afrodisias adında birçok antik kent vardır fakat en ünlüsü Aydın Karacasu’da bulunanıdır. Türkiye’nin en ünlü fotoğrafçısı Ara Güler’in tesadüfi biçimde bölgede kaybolması ile bulunmuştur.

10. Hierapolis

Hierapolis — Pamukkale yakınlarında bulunan bir antik kenttir. Tedavi amacıyla da kullanılan Pamukkale yeraltı suları (travertenler) sayesinde tarih boyunca turist çekmiştir. Tiyatro kapasitesi 9500 dür.

11. Hattuşaş

Hattuşaş — Hattuşaş örenyeri, Çorum İli’nin 82 km. güneybatısında yer almaktadır. Dünyanın ilk yazılı anlaşması olarak öğrendiğimiz Kadeş anlaşması Hattuşaş’ta yapılmıştır.

12. Ksantos

Ksantos — Fethiye-Kaş yolunun 70. kilometresinde yer alan antik kent. Pek çok tarihi olaylara ve savaşlara sahne olan kentten günümüze ulaşan kalıntılar arasında kaya mezarları, lahit mezarları ve Likya kültürüne özgü dikme mezar anıtları vardır. Likya akropolü erken dönem eserleri arasındadır. Birçok kez onarılmış tiyatro ve Erken Hıristiyanlık Döneminde yapılmış kilise görülebilecek eserler arasındadır.

13. Alacahöyük

Alacahöyük — Alacahöyük, Çorum’un 45 km. güneyinde, Alaca İlçesi’nin 17 km. kuzeybatısında yer almaktadır. Alacahöyük’te ele geçen buluntular, Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile 1941’de ziyarete açılan Alacahöyük Müzesi’nde sergilenmektedir. Alacahöyük ve Boğazköy’ü kapsayan alan 1988’de millî park ilan edilmiştir.

14. Aspendos

Aspendos — Köprüçay nehrinin yanında kurulmuş olan Aspendos, muhteşem antik anfi-tiyatrosuyla dünyaca tanınmaktadır. Her yıl binlerce yerli, yabancı turist Aspendos’u gezmektedir. Antik tiyatro ayrıca konserler, etkinlikler için halen kullanılmaktadır.

15. Laodikeia

Laodikeia — Denizli İli’nin 6 km. kuzeyinde yer alır. Yaklaşık 20.000 kişi alabilecek büyüklükte tiyatrosu vardır.

16. Knidos

Knidos — Muğla ili Datça ilçesinde bulunan antik kent. Knidos; bilim, mimarlık ve sanatta da oldukça ileri bir kentti. Tarihin büyük astronomi ve matematik bilimcisi Eudoksus, doktor Euryphon, ünlü ressam Polygnotos ve dünyanın yedi harikasından biri sayılan İskenderiye Feneri’nin mimarı Sostratos burada yaşadı.

17. Phaselis

Phaselis — Antalya’ya 35 km uzaklıkta Tekirova Köyü’nde ormanın içinde Phaselis antik kenti bulunur. Şehrin kalıntıları askeri liman ile güney limanı birbirine bağlayan ana caddenin iki yanında bulunmaktadır. 125 m uzunlukta 20-25 m genişlikteki ana caddenin her iki yanında üçer basamakla çıkılan kaldırımlar bulunur. Cadde ortalarda bir meydan oluşturduktan sonra güney limanına ulaşır. Düzgün taşla döşenen bu caddenin altında kanalizasyon ve drenaj sistemi vardır.

18. Çatalhöyük

Çatalhöyük — Çatalhöyük, Konya’nın Çumra İlçesi sınırlarında olup, ilçenin 10 km. doğusunda yer almaktadır. İlk yerleşme, ilk ev mimarisi ve ilk kutsal yapılara ait özgün buluntuları ile insanlık tarihine ışık tutan bir merkezdir.

Kaynak : https://onedio.com